جایگاه فرشتگان مقرب الهی درادبیات عرفانی با تکیه براشعارمولوی،عطارو سنایی

بحث در مورد فرشتگان با توجه به تأکید فراوان قرآن و روایات اسلامی و شعر فارسی به ویژه ادبیات عرفانی ، از اهمیت به سزایی بر خوردار است . در این پژوهش سعی بر این است که مقایسه ای میان جایگاه فرشتگان در قرآن و روایات اسلامی با جایگاه آنان در ادبیات عرفانی صورت گیرد . به همین منظور اشعار سرآمد ترین شاعران عرفانی ، یعنی سنایی، عطار و مولوی مورد بررسی قرار گرفته و شعرهایی که در آن از فرشتگان مقرب الهی یاد شده ، جمع آوری و تدوین شده ، تصاویر شعری آن در فصلی جداگانه گنجانده شده است .فرشتگان دارای مراتب و اصناف گوناگونی هستند . در این میان فرشتگان مقرب الهی دارای بالاترین مراتب فرماندهی هستند و تعداد آنها چهارفرشته است که جبرئیل مشهورترین فرشته مقرب الهی است . پس از وی اسرافیل و میکائیل و عزرائیل به ترتیب دارای جایگاه والایی می باشند . شاعران عرفانی نیز با تأسی از آموزه های دینی خود حجم زیادی از اشعار خود را به جبرئیل اختصاص داده اند. اما از آن جا که مرگ از مهمترین موضوعات بشری است ، به عزرائیل بیش از دو فرشته دیگر پرداخته اند. میزان پردازش شاعران به این فرشتگان تقریباً مطابق با مسیر زمانی تکامل ادبیات عرفانی است و این بدان معناست که سنایی به طور محدود به این موضوع پرداخته،عطار آن را گسترش داده ، مولوی به صورت گسترده در اشعار خود از فرشتگان مقرب یاد کرده است . در زمینه ادبی از آنجا که اشعار این شاعران بیشتر جنبه تعلیمی دارد ، از آرایه های ادبی ساده بیشتر استفاده کرده اند و آرایه های پیچیده ای چون ایهام ، استخدام ، رمز و تشبیهات مضمر و مرکب کمتر در این اشعار مشاهده می شود . تشبیهات ساده و کنایه ها زود فهم است بیشترین آرایه هایی که در این بخش به کار رفته است تلمیح ، جناس ، مراعات نظیر ، تضاد و کنایه می باشد. کلید واژگان: فرشتگان مقرب ،ادبیات عرفانی، مولوی ، عطار و سنایی